पंचकर्म म्हणजे काय?

*पंचकर्म म्हणजे काय?*
______________________


हा आयुर्वेदीय शोधन चिकित्सा प्रकार आहे.

*आयुर्वेदात चिकित्सेचे महत्वाचे दोन प्रकार १)शमन आणि २) शोधन*

(वात-पित्त व कफ हे त्रिदोष शरीराच्या संपूर्ण कार्यासाठी आवश्यक आहेत. हे समप्रमाणात असणे स्वस्थ शरीराचे लक्षण आहे.मात्र यांचा समतोल बिघडला तर हेच दोष शरीरधातु व मलांना विकृत करून रोगाची उत्पत्ती करत असतात.)

१)शमन-औषधे देउन वाढलेले दोष कमी करणे, कमी झालेले शरीरातील घटक, दोष प्रमाणात आणणे म्हणजे शमन चिकित्सा.
२)शोधन-दोष जर प्रमाणा बाहेर वाढलेले असतील किवा कुठल्यातरी शरीर घटकाच्या(शरीर धातू) आश्रयीत (चिकटून्/दडून)असतील तर त्याना त्या पासून मोकळे करून शरीरातून जवळच्या मार्गाने बाहेर काढणे म्हणजे शोधन चिकित्सा.

*ही पंचकर्म कोणती ?*

पंचकर्माच्या ५ मुख्य प्रक्रीया आहेत.
रोगाच्या स्वरूपानुसार त्या त्या दोषासाठी वेगवेगळ्या प्रक्रीया केल्या जातात.

                 *पंचकर्म*

*१) वमन*
*२)विरेचन*
*३)बस्ती*
*४)नस्य*
*५)रक्तमोक्षण*
➖➖➖➖➖➖📕
*सं- श्रीधर कुलकर्णी*
*ज्ञानामृत मंच ग्रुप*